Yaklaşık bir aydır en çok konuşulan konulardan biri oldu IOTA. Çevremde bana Bitcoin, Ethereum ve Blockchain ile ilgili soru soranlar, artık IOTA ile ilgili heyecanlarını gösterir oldu. Bu durumun en endişe verici yanı ise, henüz Blockchain sistemini dahi tam olarak kavrayamamış insanların, IOTA'nın nasıl "geleceğin coini" olacağını anlatır hale gelmiş olması. Özellikle bu alanda yeni olanların, spekülasyonlar konusunda dikkatli olmaları gerektiğini daha önce de söyledim. Fakat ne yazik ki agresif "pump" hareketleri insanları para kazanma hırsına çabuk kaptırıyor. Durum böyle olunca, "Nedir bu IOTA?" diye merak edenler için bir yazı yazmaya karar verdim. Bu yazı bir yatırım tavsiyesi olarak değil, bir çok yazımda olduğu gibi işin teknik ve teknolojik kısmını merak edenlere yardımcı olmak için hazırlanmıştır.
Hangi kripto para borsasını kullanıyor olursanız olun, belli aralıklarla bazı isimlerin çok yüksek artışlarla listenin en başında yer ettiğini görürsünüz. Bunlardan bazıları çok kısa süreli "pump and dump" hareketi olur (öyle ki bir hafta sonra söyleseler ismini bile zor hatırlarsınız), bazıları ise uzun süreli ve yüksek hacimli hareketler ile dilden dile dolaşır hale gelir. Çok daha tehlikeli olan bu ikinci grubun en son örneklerinde biri de IOTA.
IOTA aslında tam olarak bir Blockchain teknolojisi değil. Açılımı "Internet of Things Application" olan bu yeni uygulama, kripto paraların genelinde olan "scalibility", yani işlem yoğunluğu sorunu çözebilmek için Tangle denilen bir sistem sunuyor. Tangle, sıradan Blockchain sistemlerinin aksine, düzenli bir sıra ile gitmeyen dağınık blok zincirlerinin, birbirlerine dolaylı olarak bağlantılı olması ve bu şekilde birbirlerini dolaylı olarak onaylaması esasına dayanır. Tangel, bunun için Markov zincirli Monte Carlo denilen bir hesap yöntemi kullanır. Tangle ve Blockchain arasındaki farkı daha kolay anlayabilmek için aşağırdaki resmi biraz inceleyelim:
Tangle'da işlemler Blockchain'de olduğu gibi sırayla ilerlemez. Transfer işlemleri sıra beklemeden aynı anda onay alabilir. Bunu, aynı anda birden fazla bloğun onay alması olarak düşünebilirsiniz. Temelde bu iki blok birbirini onaylamaz ve desteklemez fakat dolaylı olarak bu işlem ortak bloklar aracılığı ile gerçekleştirilir. İlk bakışta mantıklı gibi görünebilecek bu sistem, aslında bazı güvenlik açıkları meydana getirmektedir. Bunların en göze çarpan iki tanesi "parazit zincir" ve "double spend" problemleridir.
IOTA güç seviyesine bakılmadan bilinen her donanımda çalışmak için tasarlandığı için (low power nodes), zorluk seviyesi düşük olarak sabit tutulmuş. Bu durum ileride sistem üzerine saldırı yapmak isteyenlerin Bitcoin'deki kadar devasa olmayan enerjiler bunu başarabilecekleri anlamına geliyor. Daha basit ve kısa bir anlatımla; IOTA, sadece Blockchain değil, Bitcoin'deki en önemli temllerden bir diğeri olan oyun teorisi ile zorluk derecesi güncelleme sistemini de kullanmıyor. İleride gelebilecek bir "%51" saldırısından kurtulabilmesi gerçekten zor. Bu, her fiyat artışı IOTA'yı daha büyük tehlikeye sokuyor anlamına da geliyor.
IOTA ile ilgili göze çarpan bir diğer sorun Balanced Ternary yazı dilini kullanması. Bugün kullandığımız bilgisayarlar ve bilgisayar tabanlı akıllı cihazların neredeyse tamamı Binary denilen ve sadece 0 ve1 üzerine kurulu olan sistemleri kullanması. Çok daha eski olan Balanced Ternary sistemi -1, 0 ve 1 olmak üzere üçlü sayı sistemine dayalıdır. Her boyda ve her güçte cihazda çalışma sloganı ile gelen bir projenin böylesine bir yol seçmiş olması gerçekten şaşırtıcı. Kullandığı matematiksel işlemlerin kompleks olması ve bunlarn çözümleri için Balanced Ternary sisteminin daha uygun olduğunu savunsa da, geliştirici ekibin bu konuda çok temel bir hata yaptığını düşünüyorum.
Bir diğer sorun IOTA'nın açık kaynak kodları ile ilgili. Bir süre önce IOTA hash kodlarında bazı ciddi güvenlik açıkları bulundu. Bu durum ortaya çıkınca projenin kurucu ortaklarından biri olan Sergey Ivancheglo, bu kodların, projenin kopyalanmasına karşı bilerek oraya yerleştirildiğini ve bunun bir güvenlik önlemi olduğunu söyledi. Gerçekten düşündürücü olan bu olaydan sonra Sergey Ivancheglo, birçok yazılımcının beraber çalışarak birbirleri ile paylaştığı ve bu şekilde geliştirdiği açık kaynak kodlarına karşı saygısızca ve sorumsuzca bir tavır almakla suçlandı. IOTA'nın gerçek kaynak kodları ile ilgili soru işaretleri de sürekli bir şüphe oluşturacak şekilde kripto para toplulukları arasında hatırlanır hale geldi.
Bugün kullandığımız Blockchain sistemi bu teknolojinin en mükemmel hali değil. Sadece var olan benzer teknolojiler arasında en iyisi. İleride geliştirilecek ve düzeltilecektir, buna kuşku yok. Ama bu alanda getirilen yenilikler sistemin güvenliği üzerinde zayıflatma yaratmamalıdır. Bitcoin'in "scalibility" probleminin temel sebebi, güvenliğinden hiç taviz vermemesidir.
NOT: YAZININ TAMAMININ VEYA BIR KISMININ IZIN ALINMADAN KULLANILMASI VEYA BASKA BIR PLATFORMDA PAYLASILMASI YASAKTIR.
KAYNAKLAR:
https://iota.org/IOTA_Whitepaper.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Markov_chain_Monte_Carlo
https://en.wikipedia.org/wiki/Balanced_ternary
https://en.wikipedia.org/wiki/Binary_number
https://iota.org/