Kolorektal Kanser [Sağlık Notları -12]

Merhaba arkadaşlar,
Sağlık öğrencisi olarak, bu platformda belirlediğim sağlık konularıyla ilgili bir seri oluşturmayı hedefliyorum. Malum sağlık her şeyden önemli ve toplum olarak biz bu konuda biraz bilgisiziz. Ben de ilginizi çekebilecek ve önem arz ettiğini düşündüğüm konularda sizleri sıkmadan yazacağım. Umarım faydası olur.

Sindirim sisteminin son kısmında oluşan bir hastalık olan kolon kanseri, 50 yaş ve üzeri bireylerde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Halk arasında ‘kalın bağırsak kanseri’ olarak da bilinir. Her 20 kişiden 1’inde hayatı boyunca görülmekle birlikte genetik faktörler büyük rol oynamaktadır.

Genetik Faktörler

Aile öyküsünde kolorektal kanser görülen kişiler bu konuda risk altındadır. Genetik olarak büyük bir bölümünü oluşturmasa da, sağlıklı bir geçmişi olan bireylere göre hastalığa yakalanma olasılıkları daha fazladır. Ailesinde kolon kanseri olan kişiler orta yaşlarda kolonoskopi yaptırmaya başlamalıdır. Kolon kanseri hikayesi ve şikayeti olmayan kişiler ise 40 yaşlarından itibaren yılda en az bir defa kolonoskopi yaptırmalıdır. Ayrıca daha evvel meme ve yumurtalık kanseri geçirmiş kişilerde riskli grupta görülmektedir.

Kolonoskopi

Kolon ve rektum kanserleri için kullanılan bu yöntem polipleri tespit ederek çıkarma yöntemidir. Bununla birlikte yılda bir kez dışkıda gizli kan testi de kolon kanserine karşı erken tanı ve tedavide oldukça yardımcıdır. Kolonoskopi süresi yaklaşık olarak 15 dakika sürer yalnız işlem esnasında biyopsi yada polip diye adlandırdığımız tümörlerin alınması işlem süresini kısmen uzatabilir. İşlem tamamlandıktan sonra bölgeye gerekli düzeltmeler yapılır ve sonlandırılır.

Polipler ise kalın bağırsakta oluşan ve anormal şekilde büyüyüp çoğalan kabartılardır. Büyük ölçüde zararsız olsalarda kolorektal kanserinin temelinde %90 oranda polipler yer alır.

Polipler kendiliğinden geçmez. Daha çok genetik özellik barındırırlar. Mukus akıntısı, karın ağrısı, makattan kan gelmesi en belirgin belirtilerdir. Bunların yanında şiddetli ağrı, kilo kaybı, bağırsak tıkanıklığı gibi özellikler ise geç belirti grubunda yer alır.

Risk Faktörleri:

Yaş
Aile öyküsü
Polip tespiti
Genetik
Beslenme alışkanlıkları
Jinekolojik kanserler
Obezite
Sigara

Kolon Kanserini Önleyebilmek İçin Neler Tüketilmeli

Uzman diyetisyenler yapılan çalışmalar sonucunda, az miktarda posalı yiyecek tüketenlerde kolon kanserinin daha çok görüldüğünü belirtmiştir. Bunun için pişmiş sebze, tahıllı ekmek, kurubaklagil, yulaf ezmesi vb. gibi besinler tüketilmelidir.
Meyve, sarımsak ve zengin salatalar oldukça faydalı olmakla birlikte D vitamini düzeyide sürekli kontrol edilmelidir.

Kolon Knaserinden Korunmak İçin Yapılması Gerekenler

Beslenmeniz düzenli ve ölçülü olmalıdır.
Uygun egzersiz programlarıyla, haftada ortalama 5 gün ve 30 dakika süre ile egzersiz yapılması tavsiye edilmektedir.
Kalsiyum kolorektal adenom formunu %20, ilerlemiş adenom formunu %45 azalmakta ve riskleri aza indirmektedir.
Polip taramaları, uygulanan testler kanser teşhisinde büyük rol oynar. Her kanserde olduğu gibi erken tanı ve tedavi çok önemlidir. Bu yüzden aile geçmişinizde kolorektal ve diğer kanser türleri bulunuyorsa muhakkak testlerini düzenli olarak yaptırmalısınız.

Kolorektal Kanser Tedavisi

Kolon kanseri dört evreden oluşur:

İlk iki evre: Erken evre olarak tanımlanır ve hastalık sadece kalın bağırsakta bulunur. Bu şekilde yapılan operasyonla bölge temizlenmiş olur.

Üçüncü evre: Hastalığın lenf düğümlerine sıçramış olmasıdır, operasyon yapıldıktan sonra kemoterapide uygulanabilmektedir.

Dördüncü evre: Hastalığın diğer organlara yayıldığı ayrıca tedavinin kişinin yaşı ve bünyesi ile ilgili olduğu dönemdir. Operasyondan önce kemoterapi uygulanmaktadır.

Kolonoskopi ile alınan polipler uygun ortamlarda incelenerek riskli olup olmadıkları araştırılır. Eğer kanser erken teşhis edilirse operasyona gerek kalmaz ve hasta yakın takibe alınır. Daha erken evrede saptanan polipler ise kansere dönüşmeden çıkarılır ve kanser önlenmiş olur.

Bundan dolayı en çok üstünde durulan konulardan biri olan kolonoskopi ve dışkıda gizli kan testi geç kalmadan yapılmalıdır.

Kolonoskopi sırasında hastaya hafif bir ağrı kesici verilerek yarı baygın hale getirilir. Ardından bir kamerak ile bağırsağa girilerek polipler temizlenir. Bu işlemler esnasında hastanın acı çekmemesi, kullanılan malzemelerin dezenfekte olması, kameradan alınan görüntünün kalitesi gibi faktörlere dikkat edilmelidir. Kolorektal kanseri tedavisinden sonra ise düzenli kontroller ve testler yaptırılmaktadır.