Ben genel olarak hiçbir tutkulu çabanın karşılıksız kalmayacağına inananlardanım. Akıllıca seçilmiş bir hedef için hemen sonuç görülmese de istikrarlı bir şekilde çabalamak gerektiğinü düşünüyorum. Boşa gittiği sanılan emek yığılarak birikir, beklenmedik bir ödüle eşlik ederek geri gelir. Bu, dağa kaçan evcil bir atın, yabani atları da peşine takıp geri gelmesine benzer. Amaçlı, odaklı ve planlı bir emeğin boşa gitmeyeceğini Jacop Riis'in kırma meteforu çok iyi anlatıyor:"Çaresiz kaldığım zamanlarda gider bir taş ustası bulur, onu seyrederdim. Adam taşa belki yüz kere vurur, ama değil kırmak, küçük bir çatlak bile oluşturamaz. Sonra birden, yüz birinci vuruşta taş ikiye ayrılıverir. İşte o zaman anlarım ki; taşı ikiye bölen o son vuruş değil, ondan öncekilerdir."
Yazar Mustafa GÜNGÖR'ün "Çaba göstermeden kazandığın birçok şey diğer şeyleri kazanmak için gösterdiğin çabanın yan ürünüdür," düşüncesine çok inanırım. Bugün çaba harcamadan kazandıklarımız, geçmişte çok çaba harcayıp da kazanamadıklarımızın geri dönüşüdür.
Yapıp da karşılığını alamadığımız emekler, hiç beklemediğimiz başka şeyleri bize kazandırır. İşini çok iyi yapan ama poliştik nedenlerle bir türlü terfi ettirilemeyen bir memur tanımıştım. İşini kutsallık derecesine seven bu adam, Titanik batarken keman çalmaya devam eden müzisyenler gibiydi. Her şeye rağmen işini en iyi şekilde yapmaya çabalıyordu. Oğlu onun bu asil ve onurlu tavrından öyle etkilenmişti ki, üniversite sınavında derece yapıp babasına hediye etti!
Espirili bir duvar yazısı şöyle der:" Boşa kürek çekiyorum diye üzülme, hiç olmazsa kol kasların gelişir" Amaçlı, odaklı ve sistemli çalışmanın her zaman birden çok ödülü vardır ve asıl beklediğinizi getirmezse, beklemediğiniz bir şey getirebilir. Bu biraz da başarının insana yaptığı süpriz yapma şeklidir.
Başarının hakkınızı yemeyeceğine inanmayı öğrenmelisiniz. "Ben başarıya güveniyorum, ama çevresindekiler kötü" diyecekseniz, başarı siparişleri uzaktan postayla gönderilen bir işletme sahibine benzer; onunla hiç iş yapmamış olanlar ona güvenmekte zorlanır, ön ödemelerini biraz eksik yaparlar. Bedelini tam ödemeyince başarı ödülü de eksik gönderir. Bu sefer ona güvenmemekte haklı olduklarını düşünürler. Sonra gider başarısızlığın paçavra dükkanından alışveriş yapmaya devam ederler.